Iraanse pistachenoten

Geschiedenis

De pistache, zoals we die nu kennen, is ontwikkeld vanaf zijn oorsprong in het wild groeiend in Centraal-Azië op Pistacia Vera-bomen. De eerste stap was het selecteren en verbeteren van deze noot, en het werd ondernomen in de tijd van de Perzische heerschappij, over de Middellandse Zee tot in Centraal-Azië. Dit maakt ze centraal in de Iraanse geschiedenis en daarom blijven ze een belangrijk gewas voor het Iraanse plateau. Het telen van pistachenoten, ondanks het Perzische begin, heeft zich sindsdien ook verspreid en bloeide in andere landen, waaronder Syrië, Turkije, Griekenland en Sicilië. Hoewel deze geschiedenis teruggaat tot de late oudheid en zelfs verder, was het in de jaren 70 dat de pistache internationaal de commerciële wereld binnenkwam, met oogsten die plaatsvonden in landen overal rond de 30e breedtegraad. Argentinië, Chili, Californië, Noord-Afrika en delen van Australië maken tegenwoordig allemaal deel uit van de pistachehandel. Deze heerlijke noot is inmiddels een luxe lekkernij die in winkels over de hele wereld te vinden is.

Botanie (plantkunde)

Er zijn 11 soorten pistache, maar slechts één – degene die we in supermarkten kunnen vinden – is eetbaar. Ze kunnen allemaal worden gebruikt om mastiek of terpentijn te produceren. Hoewel elke noot een “pistache” kan worden genoemd, reserveren we die naam meestal voor de commercieel geproduceerde eetbare noot, waarvan de Latijnse naam Pistacia Vera L is. Deze noot is lid van de familie Anacardiaceae en is verwant aan veel andere soorten fruit en noten , waaronder mango’s, cashewnoten, sumak en gifsumak en eiken. Het groeit op een kleine boom en vereist droge klimaten van zeeniveau tot ongeveer 1800 meter boven de zeespiegel. Het produceren van een oogst van levensvatbare pistachenoten vereist lange, hete, zonnige zomers en koele, droge winters. De juiste combinatie van droogte en hoogte is dus vereist. Zodra bomen een jaar oud zijn, beginnen pistachenoten lateraal te dragen. De bomen zijn bladverliezend, wat betekent dat ze in de herfst hun blad verliezen en in de winter geen vrucht dragen. Ze zijn ook tweehuizig, dus er is een mannelijke pistacheboom en een vrouwelijke, die beide nodig zijn voor reproductie en oogst. Het stuifmeel van de bloemen wordt door de wind verspreid en pistachebomen zelf hebben een uitgebreid wortelstelsel dat toegang heeft tot diepe grondlagen. Hierdoor kunnen ze lange periodes van droogte overleven, maar moeten ze ook in goed doorlatende grond leven. Een hoog zoutgehalte is acceptabel en irrigatie is prima. Pistachebomen dragen meestal niet het volledige volume van hun fruit tot enkele jaren in hun groei, en rijpen over een langere jeugdperiode dan veel andere notenbomen – soms wel 15-20 jaar.

Gebruik en voedingswaarde

De pistachenoot levert veel vitamines en mineralen, vezels, antioxidanten en onverzadigde vetten. Deze kenmerken maken het een rijk en gezond onderdeel van elk dieet. Eén portie (28 g) biedt bijvoorbeeld meer voedingsstoffen dan de meeste andere noten of gezonde snacks: meer voedingsvezels dan een half kopje spinazie of broccoli, vier keer de vitamine B6 die pindakaas heeft, bijna evenveel thiamine als een half kopje kopje rijst, hetzelfde kalium als een banaan en 15 gram vet – waarvan slechts 1,5 gram verzadigd is.